Chỉ dẫn địa lý và tên gọi xuất xứ hàng hóa đều là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể. Tuy nhiên, hai khái niệm này không giống nhau khiến nhiều người lầm tưởng chúng là một.
Chỉ dẫn địa lý
Chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu được sử dụng trên hàng hóa có xuất xứ địa lý cụ thể và có chất lượng hoặc danh tiếng được tạo ra nhờ địa điểm xuất xứ. Thông thường, chỉ dẫn địa lý gồm tên địa điểm xuất xứ của hàng hóa. Các sản phẩm nông nghiệp điển hình mà chất lượng có được nhờ vào địa điếm sản xuất và bị ảnh hưởng bởi các yếu tố địa phương như khí hậu, đất đai. Một dấu hiệu đóng vai trò làm chỉ dẫn địa lý là vấn đề của pháp luật quốc gia và nhận thức của người tiêu dùng.
“Vải thiều Thanh Hà”, “Nước mắm Phú Quốc”, “Gốm Bát Tràng” hay “Cam Cao Phong”… là ví dụ về những tên gọi quen thuộc của những sản phẩm có phẩm chất và chất lượng tốt trên toàn quốc. Một địa điểm chung của tất cả các tên gọi này đó là ý nghĩa địa lý của chúng, nghĩa là chức năng xác định một vùng, thành phố, khu vực hay đất nước hiện tại. Tuy nhiên, khi chúng ta nghe thấy những tên gọi này, chúng ta thường nghĩ đến những sản phẩm nhiều hơn là nghĩ đến các địa điểm mà chúng chỉ dẫn.
Những ví dụ trên cho thấy, chỉ dẫn địa lý có thể đạt được danh tiếng cao hơn và do đó, chúng có thể là tài sản thương mại có giá trị. Với lý do đó, những chỉ dẫn địa lý đó thường dễ bị sử dụng trái phép, làm giả hoặc giả mạo nên việc bảo hộ chúng là một nhu cầu thiết yếu ở không chỉ cấp độ quốc gia mà còn cả trên trường quốc tế.
Vậy tên gọi xuất xứ là gì? Tên gọi xuất xứ là một dạng đặc biệt của chỉ dẫn địa lý, được sử dụng trên những sản phẩm có chất lượng đặc biệt hoặc chủ yếu nhất định là do môi trường địa lý mà ở đó sản phẩm được tạo ra. Khái niệm chỉ dẫn địa lý bao hàm cả tên gọi xuất xứ.
49 Chỉ dẫn địa lý được bảo hộ tại Việt Nam
Phân biệt chỉ dẫn địa lý và xuất xứ hàng hóa
1. Về mặt khái niệm
Chỉ dẫn địa lý là từ ngữ, biểu tượng, hình ảnh… chỉ rõ một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ, địa phương thuộc một quố gia mà đặc trưng về chất lượng, uy tín, danh tiếng hoặc các đặc tính khác của loại hàng hóa này chủ yếu là do nguồn gốc địa lý tạo nên.
Còn tên gọi xuất xứ là tên địa lý của nước, địa phương nhằm để chỉ xuất xứ của mặt hàng từ nước, địa phương đó và các mặt hàng này có các tính chất, chất lượng đặc thù dựa trên các điều kiện địa lý độc đáo và ưu việt bao gồm các yếu tố tự nhiên, con người hoặc cảyếu tố đó.
2. Về mặt hình thức thể hiện
Chỉ dẫn địa lý có các dấu hiệu có thể là từ, ngữ, hình ảnh, ký hiệu.
Tên gọi xuất xứ chỉ bao gồm từ ngữ.
3. Về mối tương quan giữa hàng hóa và xuất xứ địa lý
Chỉ dẫn địa lý có mối quan hệ chủ yếu, nghĩa là một hoặc một số hoặc toàn bộ quá trình sản xuất hàng hóa được thực hiện ở một vùng địa lý đó.
Tên gọi xuất xứ hàng hóa có mối quan hệ dựa trên, tức là toàn bộ quá trình sản xuất phải được thực hiện tại vùng địa lý đăng ký bảo hộ.
