Trong những trường hợp đặc biệt, khi người lập di chúc đang ở tình trạng nguy kịch không thể lập di chúc bằng văn bản, pháp luật cho phép họ lập di chúc bằng miệng. Vậy di chúc bằng miệng có hiệu lực khi nào? Những điều kiện để di chúc bằng miệng được pháp luật công nhận là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết này.
- Điều kiện lập di chúc bằng miệng
Điều kiện sức khỏe và tình trạng nguy cấp
Di chúc bằng miệng chỉ có thể được lập trong trường hợp người lập di chúc đang đối mặt với nguy hiểm đến tính mạng và không thể lập di chúc bằng văn bản. Điều này được quy định tại Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, nếu người lập di chúc vẫn còn đủ sức khỏe để lập di chúc bằng văn bản hoặc có thể yêu cầu sự hỗ trợ từ người khác hoặc công chứng viên, họ không được phép lập di chúc bằng miệng.
Yêu cầu về người làm chứng
Để di chúc bằng miệng có hiệu lực pháp lý, phải có ít nhất hai người làm chứng. Những người làm chứng này phải đáp ứng các yêu cầu pháp lý về năng lực hành vi dân sự và không được là người thừa kế hoặc người có quyền lợi liên quan đến di chúc (Điều 632 Bộ luật Dân sự 2015). Điều này nhằm tránh trường hợp xung đột lợi ích và đảm bảo tính khách quan của người làm chứng.
Các người làm chứng có vai trò xác nhận nội dung di chúc và ý chí của người lập di chúc, đồng thời chịu trách nhiệm bảo vệ tính chính xác của di chúc bằng miệng.
- Điều kiện để di chúc bằng miệng có hiệu lực pháp lý
Yêu cầu về thời gian lập di chúc bằng văn bản
Theo quy định tại Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015, sau khi lập di chúc bằng miệng, di chúc này chỉ có hiệu lực nếu người lập di chúc không qua khỏi sau 5 ngày làm việc kể từ thời điểm lập. Trong trường hợp người lập di chúc qua khỏi hoặc phục hồi sức khỏe trong vòng 5 ngày, di chúc bằng miệng sẽ không có giá trị pháp lý.
Nếu sau 5 ngày mà người lập di chúc không qua khỏi, nội dung di chúc bằng miệng phải được những người làm chứng ghi lại thành văn bản và ký tên xác nhận. Bản di chúc bằng văn bản này sẽ phải được nộp cho cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tính hợp pháp và chuẩn bị cho quá trình thực hiện.
Xác nhận di chúc miệng
Di chúc bằng miệng phải được các người làm chứng xác nhận lại thành văn bản trong vòng 5 ngày kể từ thời điểm di chúc được lập. Văn bản này phải ghi rõ họ tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ cư trú của người làm chứng và người lập di chúc, nội dung di chúc đã được lập bằng miệng, và chữ ký của cả hai người làm chứng.
Nội dung này phải thể hiện rõ rằng người lập di chúc đã thể hiện ý chí của mình trong điều kiện nguy cấp và không thể lập di chúc bằng văn bản. Sau khi bản ghi chép được hoàn tất, văn bản này sẽ có giá trị như một di chúc bằng văn bản thông thường.
- Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu lực của di chúc bằng miệng
Người làm chứng không đủ điều kiện
Một trong những yếu tố quan trọng để di chúc bằng miệng có hiệu lực pháp lý là người làm chứng phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện do pháp luật quy định. Nếu người làm chứng là người thừa kế hoặc có quyền lợi liên quan đến nội dung di chúc, di chúc đó có thể bị coi là vô hiệu. Vì vậy, việc lựa chọn người làm chứng phải đảm bảo khách quan và không có bất kỳ mâu thuẫn lợi ích nào.
Thời điểm xác lập di chúc
Di chúc bằng miệng chỉ có hiệu lực nếu được lập trong tình huống nguy kịch. Nếu sau khi lập di chúc bằng miệng, người lập di chúc hồi phục và sống quá 5 ngày, di chúc bằng miệng sẽ mất hiệu lực. Trong trường hợp này, nếu người lập di chúc muốn tiếp tục giữ lại ý chí của mình, họ phải lập một di chúc mới dưới dạng văn bản.
Tranh chấp về nội dung di chúc
Di chúc bằng miệng thường dễ gặp tranh chấp hơn so với di chúc bằng văn bản do không có căn cứ rõ ràng hoặc người làm chứng có thể không nhất quán trong việc ghi lại nội dung di chúc. Vì vậy, tính chính xác của di chúc miệng và lời khai của các nhân chứng phải được cơ quan có thẩm quyền xem xét kỹ lưỡng.
- Thủ tục công nhận di chúc bằng miệng
Để di chúc bằng miệng được công nhận và có hiệu lực pháp lý, cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Lập di chúc bằng miệng: Người lập di chúc bày tỏ ý chí trước ít nhất hai người làm chứng trong tình huống nguy kịch.
Bước 2: Ghi lại di chúc bằng văn bản: Trong vòng 5 ngày kể từ khi lập di chúc miệng, các người làm chứng phải ghi lại nội dung di chúc bằng văn bản và ký tên xác nhận.
Bước 3: Nộp di chúc cho cơ quan có thẩm quyền: Bản di chúc miệng được ghi lại phải được gửi đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để công nhận và chuẩn bị cho quá trình thực hiện thừa kế.
Di chúc bằng miệng là một phương thức lập di chúc đặc biệt và chỉ có hiệu lực trong những trường hợp khẩn cấp. Tuy nhiên, để di chúc bằng miệng được pháp luật công nhận, quá trình lập di chúc phải tuân thủ chặt chẽ các quy định về tình huống lập di chúc, số lượng và điều kiện của người làm chứng, cũng như thời hạn xác nhận nội dung di chúc.
—————————————————————————————————————–
Liên hệ để được tư vấn:
Công Ty Luật TNHH Minh Nghĩa
LS. Phạm Xuân Nghĩa : 096.231.9999
LS. Đỗ Thanh Hải : 0967.932.555
Web site : luatminhnghia.vn
Email : luatminhnghia.info@gmail.com
